چل پیی شو Chelp’ee sho  چیست ؟

چل پیی شو از سه  کلمه چِل به معنای چله نشینی و یا به اصطلاح محلی چله داشتن، پیی به معنای پاییدن و نگهبانی دادن ، شو هم که به معنای شب است و لازم به توضیح بیشتر نیست .

و اما مراسم چل پیی شو بدین شرح بود که پس از تولد نوزاد ، برای حفظ مادر (چله مار ) و فرزند نوزادش از آل یا همان موجود خیالی زائو ترسان( که روبروی زن زائو و نوزاد حاضر می‌شود و اگر فرصت یافت و زائو تنها ماند جگر او را می‌رباید. سپس به سرعت به طرف آب می‌رود و جگر زائو را به آب می‌زند) افراد محلی و فامیل در منزل زائو گرد هم آمده و علاوه برانجام بازیهای مختلف منزل را برای حضور آل ناامن میکردند .

یکی از بازیهای بسیار رایج بازی شاه  و وزیر بود که با استخوان زانوی گاو یا گوسفند به نام پشمازیل pashmazil بازی میکردند، این اسخوان تقریبا به شکل مکعب بود ، سمتی  که کمی گود بود دزد مینامیدند سمت دیگر کمی برجسته بود به نام عاشق و دو سمت نرد آن به نام شاه و وزیر نامگذاری میشد .

نکته : در زمانی که این استخوان موجود نبود از قوطی کبریت استفاده میکردند.

بازی به این شکل بود که افراد حاضر به دو قسمت تقسیم میشدند و استخوان مذکور را مانند تاس میانداختند و براساس نامگذاریهای روی آن شخصیتهای  شاه و وزیر و دزد و عاشق مشخص میشد ، معمولا شاه حکم میکرد و وزیر مسئول اجرای احکام بود ، عاشق باید آواز میخوند البته حکم شاه ممکن بود بعضی مواقع چیز دیگری باشد ، معمولا تمامی بازی سر احکام شاه برای دزد جالب و دیدنی بود .

در پایان هرشب با صرف نون و پنیر و یا خوراکیهای دیگر (شب چره ، لوبیا پته، باکله پته و …. بسته به وسع مالی صاحبخانه ) پذیرایی مختصر میشدند و به خانه های خودشان برمیگشتند .

این مراسم (دور هم نشینی و بازی) به مدت شش الی ده شب انجام میشد شب ششم که خیلی برایشان مهم بود به پنجک (پنج + یک ) معروف بود که در این شب هم بازیهای بیشتری انجام میشد و هم پذیرایی بهتر بود.

معمولا در شب شش (پنجک شو ) با کشتن گوساله یا گوسفند از مهمانان پذیرایی میکردند .

البته مراقبت از مادر و کودک بمدت چهل شب و تا انجام غسل مولود ادامه داشت. در پست بعدی در مورد غسل مولود توضیحاتی منتشر خواهد شد .

این مراسم هم اکنون در بعضی از نقاط  با تغییراتی در بازیها و خوراکیها به شب شش تغییر نام پیدا کرده و اجرا میشود .

توضیحات :

چله مار : زنی  تازه بچه بدنیا آورده ، چون این مادر تا چهل روز قادر به انجام خیلی از کارهای شرعی خود نمیباشد در اصطلاح چله نشین میشود .

شب چره : انواع خوراکیها که در شب نشینیها صرف میشود .

لوبیا پته و باکله پته : خوراکی از لوبیا  و باقالی که آب پز درست میشد و به عنوان شب چره میخوردند.

پنجک : یعنی 5+1   یا همون شب شش