پوشاک محلی و سنتی زنان مازندرانی

مردمان دهستان کوهستان همانند دیگر قومهای ایرانی دارای پوشش محلی و سنتی خاصی بودند که این پوشاک با کمی تغییر در اسم و گویش آنها با سایر نقاط استان مازندران  یکی بود .

از آنجا که  پیشرفت و مدرنیته شدن باعث از بین رفتن خیلی از آداب و عادات خوب جوامع بشری بوده و هست متاسفانه نوع پوشش مردمان این خطه از این اتفاق مستثنا نبوده و دچار تغییرات زیادی شده و امروزه ما کمتر شاهد این نوع پوشش هستیم .

البته قابل ذکر است که پوشش مردان روستایی هنوز کاملا ازبین نرفته ولی پوشش زنان را شاید در مجالس و مهمانیهای عروسی های محلی بتوان مشاهده کرد.

در این مقال برای یادآوری بزرگترها و آشنایی جوانان چند نوع تن پوش زنان مازندرانی را ذکر میکنم .

 شلیته یا چرخی شلوار: دامن پرچین و کوتاهی است از جنس پارچه ابریشمی و کتان های ظریف یک رنگ سفید که معمولا” دورتا دور لبه پایین آن را با نوار سیاه رنگی تزیین می کردند.در تندیس های به دست آمده از دوره اشکانیان مجسمه زنی با شلیته ای بلند و پیراهنی نیمه کوتاه وجود دارد. در حال حاضر از شلیته هنگام جشن ها و برای رقص های محلی ممکن است استفاده شود.

لطفا توضیحات کاملتری در مورد سایر لباسهای محلی را در ادامه مطلب بخوانید .

تمبان، تنگه تمبان: نوعی شلوار با الگوی ساده به رنگ تیره معمولا” از جنس پارچه ای سنتی کرباس که در چین کمر تمبان به جای کش، نوار بلند کتانی یا بند استفاده می شود.

نیم ساق : نیم ساق هم نوعی شلوار تنگ به رنگ های سبز ، سفید یا سرخ از جنس ابریشم یا مخمل است که آن را معمولا” دختران و زنان جوان در زیر پیراهن می پوشند.

جومه: پیراهن و دامن یک سره از شانه تا زیر زانو است جنس این پیراهن معمولا” کتان یا چیت است.

نیم تنه: این جلیقه به شکل جلیقه های مردانه با یقه هفت یا گرد و جلو باز است و چند دکمه می خورد. قسمت جلویی آن از پارچه پشمی و پشت آن آستری است .گاه جلیقه را از جنس مخمل سرخ یا زرد و آراسته به سکه و پول های قدیمی تزیین می کنند.

کلیجه ، قبا : کتی بلند و معمولا” از جنس مخمل رنگی همراه با یراق دوزی وسکه های عراقی و رضاشاهی است که در زمستان استفاده می شود. این کت آستین ساده بلند دارد. نوع دیگر آن با آستینی که تا روی آرنج می رسید به نام چکبن شناخته می شد.

اِزار یا چادرشب : پارچه مربع شکلی از جنس ابریشم است که زنان روستایی آن را سه گوش کرده دور کمر پیچیده و در پشت گره می زنند. هنگام عروسی سر و چهره عروس را با آن می پوشانند. و در هنگام جابجایی(کوچ کَشی) از آن به عنوان بخچه استفاده میکنند.

سرپوش زنان :

چارقد: روسری چهارگوش با رنگ روشن و گل دار از جنس وال، ململ، چیت و یا ابریشم است. از رنگ روشن چارقد همراه با آرایه های نقره ای به نام سرچنگک در محل شقیقه ها ، در جشن ها استفاده می شود.

پیش کوتی بند : سربندی است از جنس پارچه نرم که آن را زیر چارقد بدور سرخود می پیچند در هنگام کشاورزی و کارهای روزمره حتما از پیشکوتی بند استفاده می شود.

سراقوچ : نوعی کلاه زنانه است از پارچه نخی و یا الگویی مشابه کلاه نوزاد که برای نگهداری گیسوان بافته شده به کار می رود. لبه این کلاه را چین کش می کنند.

گیس بند یا موبند: بند نازکی است با رشته های تابیده شده از نخ معمولا” به رنگ سفید. از گیس بند برای بستن گیسوان بافته شده استفاده می شود.

پاپوش زنان :

جرب ، جوراب: جنس آن از پشم است و در رنگ های تیره بافته می شود.

کوش : در گویش محلی به کفش میگویند جنس آن از چرم دباغی شده و به رنگ های قهوه ای و مشکی بود

کلوُش : بیشتر در رفت و آمدهای روزانه استفاده می شود و از جنس لاستیک سیاه و کف آن قرمز رنگ است .

چرم ،  چاروق : کفش مشترک مردان وزنان است جنس این کفش از چرم گاو و گاومیش و یا نمد است که کمی بزرگ تر از پا و لبه آن چین کش است .

ساق بند یا پاتوئه: شال بلند ابریشمی است که دور پا پیچیده می شود و با کمک ریسمان های بلندی آن می بندند پاتوئه پاپوش گرمی است که در روزهای سرد بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.